خدمات اتوماسیون
نقشه خوانی تابلو برق
اسفند
نقشه خوانی تابلو برق و نرم‌افزارهای کاربردی در طراحی تابلو برق:
تجهیزات تابلو برق از طریق یک نقشه در کنار هم قرار می‌گیرند. به همین دلیل برای استفاده از این تجهیزات صنعتی باید طریقه نقشه خوانی تابلو برق را بلد باشید.
کسانی که قصد تعمیر و رفع عیب و یا طراحی و ساخت تابلو برق را دارند. باید توانایی نقشه خوانی تابلو را داشته باشند البته در کنار این تخصص توانایی طراحی نقشه با استفاده از نرم افزارهای طراحی تابلو نیز میتواند به کیفیت کار شما بیافزاید.
نقشه‌خوانی تابلو برق چیست؟
نقشه تابلو برق صنعتی با استفاده از علائم شماتیک تجهیزات و نحوه سیم بندی آن‌ها تهیه می‌شود. حتی در تجهیزات الکتریکی ساده نیز ما با حجم زیادی از سیم‌ها و تجهیزات روبه‌رو هستیم. به همین دلیل بدون تهیه نقشه این کار تقریبا غیر ممکن است. پس ما برای راه‌اندازی تابلو برق و سایر تجهیزات الکتریکی به نقشه نیاز داریم. نقشه ی تابلو برق شامل اطلاعاتی درباره ترمینال‌ها، سیم‌ها، تجهیزات و غیره می باشد.
در تابلو برق تجهیزات و سیم‌کشی‌های فراوانی وجود دارد، لذا طراحی نقشه این تجهیزات به روی کاغذ ممکن نیست. به همین دلیل معمولا نقشه ی تابلوها را به صورت دفترچه طراحی می‌کنند. بنابراین تجهیزات الکتریکی ساده و پیچیده هر کدام دارای یک دفترچه هستند که اطلاعات مربوط به آن‌ها درون آن ذکر شده است. برای خواندن نقشه‌های تجهیزات صنعتی باید علائم شماتیک را بشناسید.
استانداردهای نقشه‌خوانی تابلو برق:
نقشه‌خوانی تابلو برق دارای سه استاندارد است. استاندارد VDE ( برق‌کاران آلمان) و استاندارد AEC ( کمیته بین‌المللی الکتروتکنیک) استانداردهای مربوط به نقشه‌خوانی تجهیزات الکتریکی است که به صورت بین‌المللی تصویب شده است. البته موسسه استانداردهای بین‌المللی آمریکا که آن را با نام ANSI می‌شناسند نیز استانداردهایی را برای این تجهیزات در نظر گرفته است. استانداردهای این موسسه نسبت به دو مورد قبلی کاربرد بیش‌تری دارند. با این وجود هر سه استاندارد برای تشریح علائم نقشه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. رویکرد ساختاری برق ایران شبیه به آلمان است، لذا برای نقشه‌خوانی برق صنعتی در ایران از استاندارد VDE استفاده می‌شود.
نقش مدار در تهیه نقشه تابلو برق
تابلو برق مدارهای الکتریکی مختلفی دارد. سیستم بسته دارای مداری با ولتاژ ۲۲۰ ولت تک فاز و ۳۸۰ ولت سه فاز است. این نوع سیستم برای راه اندازی انواع تجهیزات صنعتی مناسب می‌باشد. مدارها به طور کلی دو دسته خانگی و صنعتی هستند. مدار تابلو از نوع مدارهای صنعتی می‌باشد.
نمایش مدار در نقشه تابلو برق:
شمای حقیقی مدار تابلو برق:
این نقشه از مبتدی‌ترین نقشه‌های مدارهای تجهیزات صنعتی است. در نقشه شمای حقیقی نحوه متصل شدن سیم‌ها و کلیدها مشخص می‌شود. برای عیب‌یابی و تعمیر تابلوها به این نقشه‌ها نیاز دارید.
شمای فنی مدار تابلو برق:
نحوه سیم‌بندی اصلی مدار در این نقشه مشخص می‌شود. در این نقشه تعداد سیم‌ها در شاخه‌های مختلف با علامت کوچکی مشخص می‌شود.
شمای مسیر مدار تابلو برق:
نحوه عبور جریان برق را مشخص می‌کند. این نقشه به صورت عمودی است و اتصالات فاز و نول را به صورت مثبت و منفی نشان می‌دهد.
علائم اختصاری تجهیزات:
تابلو برق ها از تجهیزات الکتریکی و صنعتی گسترده‌ای تشکیل شده اند. هر کدام از این تجهیزات صنعتی وظیفه‌ی خاصی را در سیستم تابلوی برق ایفا می‌کنند. طبق استانداردهای بین‌المللی برای این تجهیزات علائم شماتیک خاصی در نظر گرفته شده است. برای خواندن نقشه‌ها ابتدا باید این علائم را به خوبی بشناسید. معمولا این علائم از شکل ظاهری یا نوع عملکرد تجهیزات گرفته شده است. به همین دلیل یادگیری آن‌ها کار دشواری نیست.
انواع مدارهای تابلو برق صنعتی و تحلیل آن‌ها:
مدار قدرت تابلو برق:
نقشه وایرینگ که نوع توزیع انرژی را مشخص می‌کند، مدار قدرت است.
مدار فرمان تابلو برق:
چگونگی کارکرد تجهیزات به صورت شماتیک در این نقشه مشخص می‌شود. مدار فرمان نحوه‌ی توزیع انرژی یا برق را تعیین می‌نماید. تحلیل مدار فرمان برعکس مدار قدرت کار پیچیده‌ای است. برای خواندن نقشه مدار فرمان ابتدا باید ارتباط بین صفحات را پیدا کنید.
چالش‌برانگیزترین قسمت تحلیل همین پیدا کردن ارتباط صفحات است. زیرا در بیشتر مواقع کاتولوگ‌ها به صورت گمراه‌کننده‌ای طراحی شده‌اند. آدرس‌دهی‌ها در نمایی شطرنجی و در ستون افقی بالا و عمودی کنار صفحه است. ستون افقی بالا را با حروف انگلیسی و ستون عمودی کنار را با اعداد نمایش می‌دهند. به عبارتی هر کدام از علائم شماتیک تجهیزات اگر در ستون‌های نقشه قرار داشته باشند، با استفاده از حروف انگلیسی و اعداد می‌توانید جای دقیق آن را در تابلو برق پیدا کنید.
وایرینگ در نقشه:
تابلو برق نیاز به وایرینگ یا آدرس‌دهی سیم‌بندی دارد. این نقشه در قسمت کلیدی مدارات الکتریکی قرار می‌گیرد و آدرس‌های موجود در این نقشه به روی سیم لیبل می‌شوند.
نرم‌افزارهای کاربردی طراحی نقشه تابلو برق:
طراحی نقشه تابلو برق به صورت دستی کار دشواری است. به همین دلیل این کار را با استفاده از نرم‌افزارهای خاصی انجام می‌دهند. نرم‌افزارهای Autocad Electrical، ePLAN و SolidWork Electrical از پرکاربردترین نرم‌افزارها هستند. هر کدام از این نرم‌افزارها ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. استفاده از آن‌ها یا حتی نرم‌افزارهای دیگر هیچ گونه محدودیتی ندارد.
ePLAN: یک نرم‌افزار آلمانی است که امکان شماره‌بندی کردن سیم‌ها، مستندسازی و نقشه جانمایی را برای شما فراهم می‌کند.
Autocad Electrical: این نرم‌افزار زیرمجموعه‌ای از نرم‌افزار اتوکد است که به صورت تخصصی برای مهندسین برق طراحی شده است.
SolidWork Electrical: برای تهیه مدارات کنترل، فرمان و قدرت عملکرد مناسبی دارد. هم‌چنین می‌توانید طرح‌های ۲ بعدی را به ۳ بعدی تبدیل کنید. این نرم‌افزار امکانات خوبی را برای کاربران خود ایجاد می‌کند.
